Ο ΙΟΣ ΕΜΠΟΛΑ ΚΑΙ ΤΟ ΙΣΛΑΜΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ – ΕΝΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΟΠΛΟ (;) ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΩΝ ΤΖΙΧΑΝΤΙΣΤΩΝ

Κατά τις τελευταίες εβδομάδες, είχα ανθρώπους σε ομιλίες να με ρωτούν αν έχω την εντύπωση ότι το ισλαμικό κράτος ή κάποια άλλη μαχητική ομάδα χρησιμοποιεί τον Έμπολα ως βιολογικό όπλο, ή αν μια τέτοια ομάδα θα μπορούσε να το πράξει στο μέλλον.

Αυτές οι ερωτήσεις και οι ανησυχίες δεν σε αφήνουν έκπληκτο, δεδομένης της έντονης διαφημιστικής εκστρατείας των μέσων ενημέρωσης που περιβάλλουν την ασθένεια, ακόμα κι αν μόνο ένα άτομο έχει πεθάνει από Έμπολα από τα τρία επιβεβαιωμένα κρούσματα στις Ηνωμένες Πολιτείες.

SCOTT STEWART
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΑΠΟΔΟΣΗ: ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΜΠΙΤΣΗ
ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ HELLASFORCE

Η διαφημιστική εκστρατεία των μέσων ενημέρωσης σχετικά με την απειλή που θέτει το ισλαμικό κράτος προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Δύση είναι σχεδόν τόσο κακή. Και τα δύο θέματα της σ” αυτή την εκστρατεία συνδυάστηκαν σε ένα τακτοποιημένο πακέτο στις 20 Οκτωβρίου, όταν η εφημερίδα Washington Post δημοσίευσε ένα κύριο άρθρο με αρθρογράφο τον Mark Thiessen στο οποίο ισχυρίστηκε ότι θα ήταν εύκολο για μια ομάδα όπως το Ισλαμικό Κράτος να χρησιμοποιήσει τον Έμπολα στην τρομοκρατική επίθεση. Παρά τους ισχυρισμούς του Thiessen, η χρήση του Έμπολα ως βιολογικό παράγοντα πολέμου είναι πολύ πιο δύσκολο από ό, τι μπορεί να φαίνεται εκ πρώτης όψεως.

Το ξέσπασμα του 2014

Στο παρελθόν, υπήρξαν πολλά κρούσματα του ιού Έμπολα στην Αφρική. Σε χώρες περιλαμβανομένων το Σουδάν, την Ουγκάντα,τη Δημοκρατία του Κονγκό και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, και πολλά συγκριτικά μικρά »ξεσπάσματα» παρουσιάστηκαν στην Γκαμπόν.Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι άνθρωποι που βρίσκονταν κοντά ή έτρωγαν ζώα που έχουν μολυνθεί με την ασθένεια ξεκίνησαν το »ξέσπασμα». «Θηράματα» ή μερίδες ψητού κρέατος από μια ποικιλία άγριων ζώων, θεωρείται από πολλούς να είναι μια λιχουδιά στην Αφρική, και σε μια ήπειρο όπου η πείνα είναι ευρέως διαδεδομένη, είναι επίσης μια αναγκαιότητα για πολλούς πεινασμένους ανθρώπους. Μετά από αρκετούς μήνες των ιατρικών ερευνών, οι επιδημιολόγοι πιστεύουν ότι το σημερινό ξέσπασμα πιθανότατα ξεκίνησε όταν ένα δίχρονο παιδί στη Γουινέα άγγιξε ή ίσως έφαγε μέρος ενός μολυσμένου ζώου όπως νυχτερίδα ή μαϊμού.

Η πηγή της ασθένειας δείχνει ότι είναι εξαιρετικά απίθανο κάποια κακόβουλη ηθοποιός να προκάλεσε από πρόθεση το τελευταίο ξέσπασμα. Εκτός από το γεγονός ότι η αιτία της τρέχουσας επιδημίας έχει αναγνωριστεί ως φυσική, ακόμη και αν μια διακρατική μαχητική ομάδα, όπως το Ισλαμικό Κράτοςήταν σε θέση να αναπτύξει με κάποιο τρόπο ως όπλο τον Έμπολα, θα είχε επιλέξει να αναπτύξει το όπλο ενάντια σε έναν πολύ πιο επιθυμητό στόχο από ένα μικρό χωριό στη Γουινέα. Θα είχαμε δει μαχητές να χρησιμοποιούν το όπλο τους σε μια τοποθεσία, όπως η Νέα Υόρκη, το Παρίσι ή το Λονδίνο, ή ενάντια στους τοπικούς εχθρούς τους,στη Συρία και το Ιράκ.

Όσον μακριά κι αν φτάνει η πρόθεση, υπάρχει πολύ λίγη καχυποψία για το αν μια τέτοια ομάδα θα μπορούσε να αναπτύξει ένα βιολογικό όπλο. Όπως σημείωσαμε τον περασμένο μήνα, όπου υπήρχε αυξημένη συζήτηση για τη δυνατότητα του Ισλαμικό Κράτος να »σχεδιάσουν» τη μάστιγα για μια βιολογική επίθεση, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στοχεύουν να υπάρχει ψυχολογικό αντίκτυπο που ξεπερνά την φυσική ζημιά που προκαλούν. Το ίδιο το Ισλαμικό Κράτος έχει μια μακρά ιστορία της διεξαγωγής βάναυσων δράσεων για την προώθηση πανικού.

Το 2006 και το 2007, ο προκάτοχός του ισλαμικού κράτους, η Αλ Κάιντα στο Ιράκ, περιελάμβανε μεγάλες ποσότητες χλωρίου σε οχήματα βομβών που χρησιμοποιήθηκαν εναντίον αμερικανικών και ιρακινών στρατευμάτων σε μια προσπάθεια να παράγουν μεγάλο αριθμό θυμάτων. Τα εκρηκτικά στα οχήματα σκότωσαν περισσότερους ανθρώπους από ότι το χλώριο, και μετά από αρκετές αποτυχημένες προσπάθειες, η Αλ Κάιντα στο Ιράκ εγκατέλειψε τις βομβιστικές επιθέσεις χλωρίου, διότι τα αποτελέσματα δεν άξιζαν τον κόπο.Η Αλ Κάιντα στο Ιράκ περιλαμβάνεται επίσης επαναφερόμενα χημικά πυροβολικά σε αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς που χρησιμοποιούνται σε επιθέσεις εναντίον αμερικανικών στρατευμάτων στο Ιράκ, σε αρκετές περιπτώσεις. Και πάλι, αυτές οι επιθέσεις απέτυχαν να παράγουν μεγάλο αριθμό θυμάτων. Τέλος, σύμφωνα με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το Ισλαμικό Κράτος φαίνεται να έχει χρησιμοποιήσει πρόσφατα κάποια πυροβολικά που περιέχουν αέριο μουστάρδας εναντίον των εχθρών της στη Συρία.Η ομάδα διόρθωσε προφανώς τα επαναφερόμενα από μια πρώην Σαντάμ εποχής χημικά όπλα στο Ιράκ ή τα επανέφεραν από συριακά αποθέματα.

Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν έγκειται στην πρόθεση του ισλαμικού κράτους, αλλά αντίθετα στην ικανότητά του να επιτύχει σε κατασκευή όπλου τον ιό Έμπολα. Η δημιουργία ενός βιολογικού όπλου, είναι πολύ πιο δύσκολο από ότι η χρήση ενός χημικού όπως το χλώριο ή την κατασκευή χημικών πυρομαχικών. Σε αντίθεση με το πώς τα παρουσιάζουν τα μέσα συχνά, τα βιολογικά όπλα δεν είναι εύκολο να επιτευχθούν, δεν είναι εύκολο να αναπτυχθούν αποτελεσματικά και δεν προκαλούν πάντα μεγάλο αριθμό θυμάτων.

Η δυσκολία της »Οπλοποίησης!»

Ο Έμπολα και η τρομοκρατία δεν είναι κάτι καινουριο. Ούτε είναι η δυνατότητα των τρομοκρατικών ομάδων που χρησιμοποιούν τον ιό Έμπολα στην επίθεση. Όπως σημειώσαμε προηγουμένως, η ιαπωνική αίρεση Aum Shinrikyo επιχείρησε να αποκτήσει τον ιό Έμπολα, ως μέρος του προγράμματος της βιολογικής εχθροπραξίας του. Η ομάδα έστειλε μια ιατρική ομάδα στην Αφρική υπό το πρόσχημα ότι θα βοηθήσουν τους εργαζόμενους με την πρόθεση της απόκτησης δειγμάτων του ιού. Απέτυχαν σε αυτή την αποστολή, αλλά ακόμα και αν τα είχαν καταφέρει, η ομάδα θα αντιμετώπιζε την πρόκληση του να πάρει το δείγμα πίσω στο βιολογικό εργαστήριο του πολέμου στην Ιαπωνία. Ο ιός Έμπολα είναι σχετικά ευαίσθητος.Η διάρκεια της ζωής του σε στεγνές επιφάνειες έξω από ένα ξενιστή είναι μόνο λίγες ώρες, και ενώ μερικές μελέτες έχουν δείξει ότι ο ιός μπορεί να επιβιώσει σε επιφάνειες για ημέρες όταν βρίσκεται ακόμα σε σωματικά υγρά, αυτό απαιτεί ιδανικές συνθήκες που θα ήταν δύσκολο να αντιγραφούν κατά τη μεταφορά.

Αν η ομάδα ήταν σε θέση να πάρει τον ιό στο εργαστήριο του, τότε θα είχε αντιμετωπίσει την πρόκληση της αναπαραγωγής του ιού Έμπολα με αρκετό όγκο για να χρησιμοποιηθεί σε μια μεγάλης κλίμακας επίθεση βιολογικού πολέμου, παρόμοια με αποτυχημένες επιθέσεις του στο Τόκιο και άλλες ιαπωνικές πόλεις στις οποίες η ομάδα ψέκαζε χιλιάδες γαλόνια βοτουλινικής τοξίνης και σπόρους άνθρακα. Η αναπαραγωγή του ιού Έμπολα θα παρουσίαζε επιπρόσθετες προκλήσεις επειδή είναι ένα εξαιρετικά επικίνδυνοςιός. Έχει μολύνει ερευνητές, ακόμα και όταν εργάζονταν σε εργαστήρια με προηγμένες μέτρα βιοασφάλειας. Ακόμη κι αν ο Aum Shinrikyo είχε ένα μεγάλο προσωπικό των καταρτισμένων επιστημόνων και ένα τελευταίας τεχνολογίας εργαστήριο βιολογικλων όπλων, δεν θα μπορούσε αποτελεσματικά να »οπλοποιήσει» τον ιό.

Οι προκλήσεις του προγράμματος βιολογικών όπλων που αντιμετώπισε το Aum Shinrikyo θα πολλαπλασιαζόντουσαν για το ισλαμικό κράτος. Στους λειτουργούς του Aum Shinrikyo δόθηκε μεγάλη ελευθερία δράσης μέχρι που τα σχέδιά τους αποκαλύφθηκαν μετά τις επιθέσεις του 1995 των σαρίν στο μετρό του Τόκιο. (Οι Προηγούμενες επιθέσεις με βιολογικά όπλα της ομάδας ήταν τόσο αποτυχημένη που κανείς δεν ήξερε ότι είχε πραγματοποιηθεί μέχρι που τα μέλη της συνελήφθησαν και έγινε έφοδος στα εργοστάσια χημικών και βιολογικών όπλων.) Σε αντίθεση με την ιαπωνική λατρεία, κάθε κίνηση του ισλαμικού κράτους βρίσκεται κάτω από τον βαρύ έλεγχο του μεγαλύτερου μέρος των μυστικών υπηρεσιών και των σωμάτων ασφαλείας του κόσμου. Αυτό σημαίνει ότι οι λειτουργοί του τζιχάντ θα είχαν πολύ μεγαλύτερη δυσκολία να συλλέξουν το προσωπικό και τον εξοπλισμό που απαιτείται για την κατασκευή ενός εργαστηρίου βιολογικών όπλων. Καθώς μια τυχαία συνάντηση με έναν μολυσμένο ασθενή Έμπολα θα ήταν αναξιόπιστη, η ομάδα θα έπρεπε να ταξιδέψει σε μια χώρα που επηρεάζεται από το ξέσπασμα. Αυτό θα ήταν ένα δύσκολο έργο προς ολοκλήρωση για την ομάδα χωρίς να επιστήσει την προσοχή στον εαυτό του. Επιπλέον, όταν τα μέλη της ομάδας έφταναν στις μολυσμένες χώρες, θα έπρεπε να εισαχθούν σε περιοχές-καραντίνες των ιατρικών εγκαταστάσεων,να ανακτήσουν τα δείγματα και στη συνέχεια να φύγουν από την χώρα απαρατήρητοι, καθώς δεν θα μπορούσαν να υπολογίζουν σε μια τυχαία συναντηση με ένα μολυσμένο ασθενή του Έμπολα.

Ακόμα και αν οι χειριστές του Ισλαμικού Κράτους ήταν κατά κάποιο τρόπο σε θέση να ολοκληρώσουν όλα αυτά – χωρίς να σκοτώνουν οι ίδιοι στη διαδικασία – ο Έμπολα δεν είναι ένας ιδανικός βιολογικός φορέας πολέμου. Ο ιός είναι δύσκολο να περάσει από άτομο σε άτομο. Στην πραγματικότητα, κατά μέσο όρο, οι βασικοί ρυθμοί αναπαραγωγής του (το μέσο ποσό των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί από έναν ασθενή Έμπολα) κυμαίνεται μόνο μεταξύ ενός και δύο ατόμων. Υπάρχουν πολύ πιο μολυσματικές ασθένειες όπως η ιλαρά, η οποία έχει ένα βασικό ρυθμό αναπαραγωγής 12-18, ή η βλογιά, η οποία έχει ένα βασικό ρυθμό αναπαραγωγής από πέντε έως επτά. Ακόμα και ο HIV, ο οποίος κολλά μόνο μέσω της σεξουαλικής επαφής ή με ενδοφλέβια μετάδοση του αίματος, έχει ένα βασικό ποσοστό αναπαραγωγής μεταξύ δύο και πέντε.

H αδυναμία του Έμπολα ως όπλο

Η ασθένεια Έμπολα είναι επίσης κάπως αργά για να τεθεί σε ισχύ, και τα μολυσμένα άτομα δεν εμφανίζουν συμπτώματα και μεταδίδεται κατά μέσο όρο σε 8-10 ημέρες. Η πλήρης περίοδος επώασης της νόσου μπορεί να διαρκέσει οπουδήποτε από 2 έως 21 ημέρες. Ως σύγκριση, η γρίπη, η οποία μπορεί να μεταδοθεί το συντομότερο τρεις ημέρες μετά από την απόκτησή της, μπορεί να εξαπλωθεί πριν τα συμπτώματα αρχίσουν να προβάλλονται. Αυτό σημαίνει ότι μια επίθεση Έμπολα θα χρειαζόταν περισσότερο χρόνο για να εξαπλωθεί και θα ήταν ευκολότερο να αντιμετωπιστεί επειδή τα μολυσμένα άτομα θα είναι πιο εύκολο να εντοπιστούν.

Εκτός από το γεγονός ότι ο Έμπολα μπορεί να διέλθει μόνο μέσω των σωματικών υγρών ενός ατόμου που παρουσιάζει συμπτώματα αμέσως, ο ιός σε αυτά τα σωματικά υγρά πρέπει επίσης να παρακάμψει κάπως την προστασία του δέρματος του ατόμου. Το μολυσματικό υγρό πρέπει να εισέλθει στο σώμα μέσω ενός κοψίματος ή γδαρσίματος, ή να έρθει σε επαφή με τους βλεννογόνους των ματιών, της μύτης ή του στόματος. Αυτό διαφέρει από τους πιο μεταδοτικούς ιούς όπως η ιλαρά και η βλογιά, που είναι αερομεταφερόμενοι ιοι και δεν απαιτούν καμία άμεση επαφή ή μεταφορά των σωματικών υγρών. Επιπλέον, ο ιός Έμπολα είναι αρκετά ευάλωτος και ευαίσθητος στο φως, τη θερμότητα και τα περιβάλλοντα χαμηλής θερμοκρασίας, σε λωρίνη και άλλα κοινά απολυμαντικά που μπορούν να τον εξαλείψουν. Αυτό σημαίνει ότι είναι δύσκολο να εξαπλωθεί ο ιός από μολυσματικές επιφάνειες με αυτό. Ο μόνος τρόπος για να μολύνουν ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων με Έμπολα θα ήταν ο ψεκασμός με ένα υγρό που περιέχει τον ιό, κάτι που θα ήταν δύσκολο να γίνει και θα ήταν εύκολα ανιχνεύσιμο.

Στο απόσπασμα του Thiessen πρότεινεται ότι το Ισλαμικό Κράτος θα μπορούσε να εφαρμόσει μια στρατηγική επίθεσης με το να μολύνουν πράκτορες αυτοκτονίας με Έμπολα και στη συνέχεια, να τους σκορπίζουν παντού σε ένα γεμάτο χώρο, ψεκάζοντας τους ανθρώπους με μολυσμένα σωματικά υγρά. Ένα πρόβλημα με αυτό το σενάριο είναι ότι θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να βγει ένας μολυσμένος από το εργαστήριο του ομίλου στις Ηνωμένες Πολιτείες χωρίς να εντοπιστεί. Όπως έχουμε συζητήσει και αλλού, οι ομάδες τζιχαντιστών έχουν παλέψει για να πάρει συνεταιριστές στη Δύση για τη διεξαγωγή συμβατικών τρομοκρατικών επιθέσεων, χρησιμοποιώντας όπλα και βόμβες, ένας περιορισμός που θα μπορούσε να επηρεάσει επίσης την ικανότητά τους να αναπτύξουν ένα βιολογικό όπλο.

Ακόμα και αν μια εχθρική ομάδα κατάφερνε να βάλει έναν λειτουργό σε ένα χώρο, θα εξακολουθούσαν να αντιμετωπίζουν πολλά σημαντικά εμπόδια. Τη στιγμή που οι ασθενείς Έμπολα είναι εξαιρετικά μεταδοτικοί, είναι συνήθως πολύ άρρωστοί και κλινήρεις με υψηλό πυρετό, κόπωση, έμετο και διάρροια, που σημαίνει ότι δεν είναι αρκετά ισχυροί για να περπατήσουν σε μια πυκνοκατοικημένη περιοχή. Η θερμότητα και το σοκ της εκρηκτικής συσκευής αυτοκτονίας κατά πάσα πιθανότητα θα σκότωνε περισσότερους από τον ιό. Όποιος είναι αρκετά κοντά στο να εκτεθεί στον ιό θα είναι επίσης πιθανό να τραυματιστεί από την έκρηξη και να μεταφερθεί σε νοσοκομείο, όπου στη συνέχεια θα τεθεί σε καραντίνα για θεραπεία του ιού.

Τα βιολογικά όπλα φαίνονται ιδανικά στις ταινίες, αλλά είναι δύσκολο και δαπανηρό να αναπτυχθούν στην πραγματική ζωή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο σπάνια βλέπουμε να χρησιμοποιούνται σε τρομοκρατικές επιθέσεις. Όπως έχουμε σημειώσει εδώ και μία δεκαετία τώρα,οι τζιχαντιστές μπορούν να σκοτώσουν πολύ περισσότερους ανθρώπους με πολύ λιγότερα έξοδα και προσπάθεια μέσα από την αξιοποίηση παραδοσιακών τακτικών τρομοκρατίας, που καθιστούν την απειλή μιας επιτυχημένης επίθεσης με τη χρήση του ιού Έμπολα εξαιρετικά απίθανη.